'Facturen snel betalen draagt bij aan economische ontwikkeling'

Nederlandse bedrijven doen er gemiddeld ruim veertig dagen over om te betalen, blijkt uit een Graydon-rapport. Afvalbedrijven behoren zelfs tot de traagste betalers. Het initiatief Betaalme.nu wil dat grote bedrijven facturen aan mkb-leveranciers binnen dertig dagen betalen. “Grote bedrijven verbeteren hun werkkapitaal door facturen laat te betalen.”

Uit een steekproef van Vakblad Afval! onder vijftien afvalbedrijven blijkt dat publieke bedrijven een betaaltermijn hanteren van maximaal dertig dagen, terwijl die termijn bij commerciële bedrijven sterk wisselt tussen dertig, zestig en zelfs negentig dagen. Uit het rapport ‘Barometer Betaalgedrag Q3 2018’ van bedrijfsinformatiebureau Graydon blijkt dat afvalbedrijven, samen met de waterverwerkende industrie, in het derde kwartaal van vorig jaar gemiddeld na 42,7 dagen betaalden. Volgens Graydon-directeur Clients Maurice van Weerdenburg is hier echter geen sprake van een uitzondering. “De afvalsector is steevast een trage betaler. In de periode 2014-2018 voldeden afvalverwerkende bedrijven hun facturen gemiddeld na ruim 42 dagen.”

Op basis van de betaalgegevens – factuurdatum, betaaltermijn en het openstaande bedrag – die Graydon van zijn klanten ontvangt, berekent dit bedrijf het betaalgedrag per kwartaal, per jaar, per sector en per provincie. “We ontvangen voldoende gegevens om een indicatie over het betaalgedrag per sector te kunnen geven”, legt Van Weerdenburg uit. “We hebben zelf geen mening over een betaaltermijn, wij kijken alleen naar de gemaakte afspraken. Maar vanuit economisch perspectief is het beter als bedrijven facturen zo snel mogelijk betalen. Hoe eerder de betaling van een factuur plaatsvindt, hoe eerder een ondernemer dit ontvangen geld weer kan investeren.”

Indicatoren

De overheid onderkent dit. Al enkele jaren zijn overheden verplicht om facturen binnen dertig dagen te betalen. Sinds juli 2017 ligt wettelijk vast dat grote bedrijven een maximale betaaltermijn van zestig dagen mogen hanteren voor facturen van zzp’ers en mkb-bedrijven. Langere betalingstermijnen zijn ongeldig en worden omgezet in de standaard betaaltermijn van dertig dagen. Ondanks deze aanscherping ziet Van Weerdenburg sindsdien nog weinig verandering. “Zo betaalt de (semi)overheid facturen nog steeds na gemiddeld zo’n veertig dagen. Beleid en procedures zorgen wel voor een snelle inning van gelden, maar kunnen ook leiden tot een langzamere uitbetaling. Het feit dat in de afvalsector veel (semi)overheidsinstellingen zitten, zien wij als een van de drie indicatoren voor het trage betalen in deze sector.”

Als tweede verklaring noemt hij dat veel afvalbedrijven nauw betrokken zijn bij de bouwsector. “En de bouwsector is traditioneel een trage betaler, vanwege het grote aantal zzp’ers dat zelf voor de betalingen zorgt.” Tot slot geeft Van Weerdenburg aan dat de aanwezigheid van veel grote bedrijven in de afvalsector een rol speelt bij de snelheid van betalen. “Grote bedrijven optimaliseren hun werkkapitaal door leveranciers later te betalen, en zij betalen een groot deel van de facturen.” Als een van de grote bedrijven in de afvalsector geeft Suez aan al geruime tijd dezelfde betaaltermijn van zestig dagen te hanteren en hierover nauwelijks klachten of vragen te krijgen. Het van origine Franse bedrijf in onder meer afvalbeheer meldt open te staan voor een gesprek als ondernemers hierdoor belemmeringen ervaren.

Ook Betaalme.nu meldde afgelopen jaar dat de invoering van de strengere wetgeving nog niet heeft geleid tot een snellere betaling. Dit niet-commerciële initiatief is in 2015 opgericht vanuit het bedrijfsleven en het Ministerie van Economische Zaken en heeft als doel dat een betaaltermijn van maximaal dertig dagen de norm wordt voor bedrijven. In juli 2018 liet het, na eigen onderzoek, weten dat één op de vijf mkb-ondernemers regelmatig wordt gevraagd om een langere betalingstermijn te accepteren. “Terwijl ook grote bedrijven profiteren als ze facturen van mkb-bedrijven sneller uitbetalen”, zegt Eric Lemmens van Betaalme.nu. “Dit beperkt namelijk de financieringskosten in de keten, waardoor het innovatievermogen van deze mkb-bedrijven groeit en ze voorspelbaarder kunnen leveren. Daarnaast krijgt de volledige mkb-keten hierdoor een betere financiële slagkracht en worden leveranciers financieel sterker dankzij hun verbeterde liquiditeitspositie.”

Deelnemers Betaalme.nu

Inmiddels hebben zo’n zestig grote bedrijven, waaronder Nederlandse Spoorwegen, KPN, Philips en Unilever, zich aangesloten bij Betaalme.nu. Zij hebben elk een manifest opgesteld over hoe zij bijdragen aan de tijdige betaling aan hun mkb-leveranciers. Sinds september 2016 is ook afval- en energiebedrijf HVC deelnemer, als enige vanuit de afvalsector. “Als publiek bedrijf wil HVC graag meewerken aan de landelijke doelstelling van overheidsbedrijven om binnen dertig dagen te betalen”, vertelt Eric Schouten, hoofd inkoop bij HVC. Volgens hem lukt dit overigens niet altijd. “Bij een betwisting of het niet matchen van een factuur met de inkooporder kan het langer duren. Als het bedrag niet overeenkomt met de gemaakte inkooporder, dan gaat de factuur eerst nog naar de budgethouder ter goedkeuring.”

Het grootste probleem bij zo’n betwisting is dat HVC of niet over een bijbehorende inkooporder beschikt of dat de referenties niet kloppen. Als oplossing hiervoor is HVC begin vorig jaar overgestapt op elektronisch factureren. “Dit gaat aan de hand van een zelflerend systeem dat werkt op basis van referenties”, vertelt Schouten. “Als een inkooporder en een factuur over dezelfde referenties beschikken, kan een betaling met weinig administratieve handelingen worden verricht. Aan deze nieuwe manier van werken hebben wij en onze leveranciers vorig jaar moeten wennen: het gaat steeds beter, maar intern wordt nog steeds gewerkt om de implementatie te verbeteren.”

HVC’s keuze voor e-facturatie komt onder meer voort uit de verplichting voor decentrale overheden en andere overheidsorganisaties om vanaf 17 april 2019 e-facturen van ondernemers te accepteren. “Daarbij is het ook veel efficiënter voor ons proces, daarom sturen we hierop”, verklaart Schouten. Een snellere betaling spreekt hem ook veel meer aan. “Door sneller te betalen, krijg je als bedrijf eerder de voorkeur van een leverancier als er schaarste op de markt is. Aan de andere kant blijft de betalingstermijn een beslissing van de financiële directie. Ik kan dan alleen de gevolgen aangeven: in algemene zin heeft een langere betalingstermijn voor commerciële, beursgenoteerde bedrijven op de korte termijn effect op de beurswaarde, maar mijns inziens levert dit op een langere termijn wel hogere prijzen of potentiële levertijdproblemen op.”

Keten versterken

De geambieerde betaaltermijn van dertig dagen vindt Van Weerdenburg erg ambitieus. “In de zeventien jaar dat ik in deze sector werk, is de betaaltermijn nog nooit dertig dagen of minder geweest.” Desondanks maakt Lemmens zich hier hard voor. “Een snellere betaling kan de strategische relatie in de keten versterken. Elke keten is zo sterk als zijn zwakste schakel: het versterken van een schakel zorgt dus voor een sterkere keten. Zolang een mkb-ondernemer moet wachten op zijn geld, kan hij het nog niet steken in nieuwe producten, diensten of banen. Als we de vijfhonderd grootste bedrijven in Nederland kunnen mobiliseren, kunnen we in totaal 2,5 miljard euro vrijmaken voor de Nederlandse mkb-bedrijven.” Van Weerdenburg sluit zich hierbij aan. “Hoe eerder betaling plaatsvindt, hoe beter het onderlinge vertrouwen wordt. En hoe groter het vertrouwen, hoe beter voor de economie.”

Vakblad Afval! mei 2019 (nummer 3)