Brandbrief EEW: 'Afvalstoffenheffing is geen pinautomaat'

In een brief aan de gemeenteraden van de zes Avalex-gemeenten schijft EEW dat de informatie die raadsleden krijgen sterk sturend is naar één uitkomst, op cruciale punten onvolledig en onjuist en bovendien niet actueel. Volgens de private verwerker kan de uitkomst van de besluitvorming daardoor alleen maar zijn dat de gemeenten aandeelhouder van HVC moeten worden.

Volgens EEW wordt de gemeenteraadsleden de keuze voorgelegd of ze ‘vrijwel risicoloos’ aandeelhouder worden van het grootste overheidsbedrijf in de afvalsector met als uitkomst een voordelig en stabiel verwerkingscontract, of dat ze kiezen voor een ‘onzeker en risicovol’ aanbestedingstraject met alle prijsrisico’s van dien? Volgens EEW liggen de kaarten echter anders.

Te hoge verwerkingskosten

Ten eerste liggen de geschetste markttarieven voor de verwerking van restafval door recente ontwikkelingen al geruime tijd 20 euro per ton lager dan wat er in een rapport van KplusV wordt gesteld, stelt EEW. De coronacrisis en de importheffing op restafval maken dat de marktprijzen in Nederland bovendien alleen maar verder dalen.

Niet risicoloos

Daarnaast zijn aandeelhouderschap en kapitaalgaranties geen risicoloze bezigheden. EEW ziet dat de gemeente Amsterdam, eigenaar van AEB Amsterdam, de tientallen miljoenen bijstortingen niet meer kan overzien. De eerste wens van het stadsbestuur is volgens de verwerker aansluiting bij HVC. En iets minder recent heeft Delta NV afvalactiviteiten moeten verkopen met 65 miljoen euro boekverlies. Waarom dus investeren in een bedrijf dat als hoofdactiviteit het verwerken van restafval heeft terwijl gemeenten die stroom juist willen reduceren?

Keuzevrijheid

EEW stelt verder dat de gewenste bundeling en keuzevrijheid van bron- en nascheiding uitstekend mogelijk blijkt in de vrije markt van aanbestedingen. Nabijgelegen, recente en vergelijkbare aanbestedingen maken dit duidelijk. Zelfs de uitermate onhandig gekozen opzet en perceelindeling van een zeer omvangrijke recente aanbesteding – van AVU, begeleid door KplusV- zou laten zien dat er genoeg inschrijvers waren, die ook nascheiding konden aanbieden. En dan nog tegen aanzienlijk lagere tarieven.

Afvalstoffenheffing

Verder houdt EEW de raadsleden voor dat de afvalstoffenheffing in hun gemeenten al niet gering is, maar indien de verwerking van het restafval per 2022 bij HVC voor 89,17 euro per ton (zonder transport) zijn beslag krijgt, is het onvermijdelijk dat enkele van de Avalex-gemeenten de hoogste afvalstoffenheffing van de 355 gemeenten in Nederland krijgen. Bij een aanbesteding zouden de tarieven echter lager kunnen uitvallen.

Het meeste pijnlijke in de hele zaak vindt EEW nog wel dat de afvalstoffenheffing in de Avalex-gemeenten dreigt te worden gebruikt als een ‘pinautomaat voor de algemene middelen van de gemeenten’. De meerkosten van het hoge verwerkingstarief komen namelijk deels via de ‘garantstellingsprovisie’ van HVC terug naar de gemeente. In raadsinformatiebrieven van Delft zou zelfs onomwonden worden vermeld dat er 11 euro per ton restafval ‘terugkomt’.

Besluitvorming

Avalex is in handen van de gemeenten Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk en Wassenaar. Het huidige verwerkingscontract voor restafval van Avalex en Twence loopt eind dit jaar af. Avalex stelde daarom na een marktverkenning van KplusV voor aandeelhouder te worden van HVC, zodat het restafval van de gemeenten daar verwerkt kan worden. Dit zou diverse voordelen hebben ten opzichte van een openbare aanbesteding. De Avalex-gemeenten wensen zowel bron- als nascheiding, flexibiliteit in contracten en innovatie - en dat natuurlijk tegen redelijke prijzen. HVC zou aan al die voorwaarden voldoen.

Onderdeel van de toetreding is dat de gemeenten (via Avalex) garant staan voor een bedrag van bijna 19 miljoen euro. Dat wordt naar rato verdeeld onder de zes gemeenten. In ruil daarvoor delen de gemeenten weer in de winst van HVC, voor zover die niet in het bedrijf zelf wordt geïnvesteerd. De gemeenteraden moeten op korte termijn beslissen over aansluiting bij HVC, omdat er anders geen tijd meer is voor een nieuwe aanbestedingsprocedure.